Παρουσίαση/Προβολή

(INF224) -  Πάνος Κωνσταντόπουλος

Περιγραφή Μαθήματος

3741 - ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ

Εαρινό εξάμηνο 2024-2025

Απαιτείται εγγραφή με κωδικούς ΟΠΑ

 

ΟΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΔΙΑΝΕΜΗΘΟΥΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΣΤΟ ΦΑΚΕΛΟ Έγγραφα > Αναγνώσματα

 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Διδάσκων: Πάνος Κωνσταντόπουλος

 

Αντικείμενο της εννοιολογικής μοντελοποίησης

Η μελέτη φυσικών, βιολογικών και κοινωνικών συστημάτων καθώς και η σχεδίαση τεχνικών συστημάτων, μεταξύ των οποίων και τα πληροφοριακά συστήματα, βασίζονται στη χρήση μοντέλων. Με τον όρο «μοντέλα» εννοούμε αφαιρετικές παραστάσεις του πεδίου εφαρμογής σε κάποια κατάλληλη γλώσσα (λογική, μαθηματική, διαγραμματική). Χρησιμεύουν στην περιγραφή της δομής και των διεργασιών ενός συστήματος σε βαθμό επαρκή ώστε να μπορούμε να το αναλύσουμε, δηλαδή να μελετήσουμε τη λειτουργία και τη συμπεριφορά του καθώς και τρόπους επέμβασης σε αυτό. Επίσης χρησιμεύουν ως ο νοητός εκείνος χώρος, στον οποίο γίνεται η δημιουργική εργασία της σχεδίασης, δηλαδή του καθορισμού της δομής και της λειτουργίας ενός συστήματος ώστε να εξυπηρετεί δεδομένους σκοπούς. Τα λεγόμενα «εννοιολογικά» μοντέλα χρησιμοποιούν για την περιγραφή ενός πεδίου κατηγορίες παραπλήσιες  με εκείνες της ανθρώπινης νόησης, γι’ αυτό και προτιμώνται ιδίως κατά την ανάλυση ενός συστήματος. Η «εννοιολογική μοντελοποίηση» έχει ως αντικείμενο την κατασκευή τέτοιων μοντέλων, πρώτα ως νοητική σύλληψη και στη συνέχεια ως διατύπωση σε μία ειδική γλώσσα, και αποτελεί μέρος της «παράστασης γνώσεων», κοινού τόπου μεταξύ διαχείρισης δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης. 

 

Εκπαιδευτικοί στόχοι του μαθήματος

1. Εμβάθυνση στις μεθόδους της εννοιολογικής μοντελοποίησης.
2. Ανάπτυξη ικανότητας ανάλυσης πεδίου και σχεδίασης μοντέλων πραγματικής κλίμακας.
3. Βασική γνώση τεχνολογίας οντολογιών και συστημάτων οργάνωσης γνώσεων.

 

Κατηγορία μαθήματος:   Επιλογής, εντάσσεται στους κύκλους 6. Συστήματα λογισμικού και 7. Διαχείριση δεδομένων και γνώσεων

ECTS: 6

Εξάμηνο :  8ο

               

Περιεχόμενο του μαθήματος

Ρόλος της εννοιολογικής μοντελοποίησης στην ανάπτυξη οργανωσιακών και πληροφοριακών συστημάτων. Σημειωτικό υπόβαθρο. Στοιχεία εννοιολογικών μοντέλων: οντότητες, ιδιότητες, σχέσεις, άτομα, τάξεις. Μηχανισμοί αφαίρεσης: ταξινόμηση, απόδοση γνωρισμάτων, γενίκευση. Κληρονομικότητα. Γλώσσες και περιβάλλοντα εννοιολογικής μοντελοποίησης. Γλώσσα Telos. Παραγωγικοί κανόνες και περιορισμοί ακεραιότητας. Αντικειμενοποίηση γνωρισμάτων. Γενικά μοτίβα: ταυτότητα, μερωνυμία, ομαδοποίηση, ρόλος, υλοποίηση. Μετα-μοντέλα. Σημασιολογικός Ιστός, μεταδεδομένα, γλώσσες XML, RDF, OWL, συνδεδεμένα δεδομένα. Συστήματα οργάνωσης γνώσεων: ταξινομίες, θησαυροί, πρότυπο SKOS. Οντολογίες.  Πρότυπο CIDOC CRM. Μετασχηματισμοί και ολοκλήρωση δεδομένων.

 

Υποχρεωτικώς προαπαιτούμενα μαθήματα: --

Το μάθημα δεν έχει προαπαιτούμενα υπό την αυστηρή έννοια, όμως συνιστάται οι φοιτητές να έχουν προηγουμένως παρακολουθήσει τουλάχιστον ένα από τα μαθήματα «Βάσεις Δεδομένων» και «Λογική».

Οργάνωση του μαθήματος

Το μάθημα περιλαμβάνει παραδόσεις, φροντιστήρια, ασκήσεις και εργασία σύνθεσης.

  

Υλικό μελέτης

1. Πάνος Κωνσταντόπουλος, Εννοιολογικά μοντέλα και οργάνωση πληροφοριών, Σημειώσεις, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2022.
2. Α. Olivé, Conceptual Modeling of Information Systems, Springer, 2007. Συνοδευτική ιστοσελίδα: http://www-pagines.fib.upc.es/~modeling/
3. Υλικό που δίνεται μέσω της ιστοσελίδας του μαθήματος. 

Βαθμολογία

Ο βαθμός μαθήματος, Β, προκύπτει από τους βαθμούς ασκήσεων, Α, εργασίας σύνθεσης, Ε, και τελικής εξέτασης, Τ, ως εξής:

         Εάν Τ>=5 τότε Β= 0.3Α + 0.2Ε + 0.5Τ

         αλλιώς Β=Τ.

 Σε κάθε επόμενη εξέταση (επαναληπτική, εμβόλιμη, τυχόν άλλη), ο βαθμός της εξέτασης αυτής παίρνει τη θέση του Τ στον υπολογισμό του βαθμού μαθήματος.

Χρόνος και τόπος διεξαγωγής

Διαλέξεις:    Τρίτη, 17:00-19:00, αίθουσα Α32, και Τετάρτη, 15:00-17:00, αίθουσα Α23.

Φροντιστήρια:  Πέμπτη, 15:00-17:00, αίθουσα Τ105, ΜΟΝΟ  ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

 

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΚΕΛΟ Έγγραφα.

Επικοινωνία και ώρες γραφείου

Π. Κωνσταντόπουλος: Τρίτη, 15:00-16:00, και Τετάρτη, 14:00-15:00, στο γραφείο, Πτέρυγα Αντωνιάδου, 4ος όροφος, ή μέσω Teams. Εναλλακτικά, κατόπιν συνεννόησης μέσω email, panosc@aueb.gr  .

Σ. Σπηλιόπουλος: Δευτέρα 13:00-15:00 και Τρίτη 12:00-14:00, άλλες ημέρες & ώρες έπειτα από συνεννόηση μέσω email, spilios@aueb.gr. Κοδριγκτώνος 12, 4ος όροφος, γραφείο 2 (και μέσω Teams).

Ημερομηνία δημιουργίας

Τρίτη, 1 Μαρτίου 2011